जेव्हा तुम्ही तुमच्या जीवनातील मूळ कारणावर काम करता, तेव्हा तुमचं संपूर्ण शरीर एकत्र येऊन संवाद साधतं, आणि तुमचं जीवन अधिक प्रभावी आणि ऊर्जा भरलेलं बनतं. तुम्हाला नेहमीच उच्च ऊर्जा अनुभवता येते, आणि ज्या गोष्टी तुम्ही पूर्ण करू इच्छिता, त्या तुम्ही अपेक्षेपूर्वक पूर्ण करू शकता. परंतु, आपल्या आरोग्याच्या बाबतीत घेतलेले निर्णय आणि औषधांचा प्रभाव तुमच्या शरीरावर थेट परिणाम करतो. अनेक लोकांना औषधांची अत्यधिक गरज भासते, आणि त्यांचं औषधावर अवलंबित्व एक आव्हान बनून जातं.

“मी अँलोपॅथीक ग्रॅज्युएशन केले आहे, परंतु माझ्या कडे एक टीम आहे जी विविध प्रकारच्या चिकित्सा पद्धतींमध्ये प्रवीण आहे – अँलोपॅथी , निसर्गोपचार, आयुर्वेद, होमिओपॅथी इत्यादी. यातील प्रत्येक पद्धतींच्या विशिष्ट मर्यादा आणि फायदे आहेत, आणि प्रत्येक पद्धत जुनाट आजारांवर उपचार करण्याच्या वेगळ्या दृष्टिकोनावर आधारित आहे. माझ्याकडे येणारे रुग्ण नेहमी विचारतात की मी त्यांना कोणत्या उपचार पद्धतीचा वापर करून उपचार करणार आहे? आणि त्यांना माझं उत्तर नेहमीच असं असतं की सर्व पद्धती एकत्र केल्यास जुनाट विकारांवर अधिक परिणामकारक उपचार करता येऊ शकतात. मी त्यांना सांगतो की प्रत्येकजण वेगळा असतो आणि उपचार स्वीकारण्याची आणि प्रतिक्रिया देण्याची त्यांची पद्धतही वेगळी असते काही रुग्ण माइयावर विश्वास ठेवतात, तुम्ही ठीक होणार आहात असे सांगतो. त्यामुळे ते स्वत:कडे पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलतात आजारीपणा ते निरोगीपणा पर्यंत स्वतः ला पूर्णपणे बदलतात आणि सकारात्मक दृष्टीकोन घेतात, ज्यामुळे त्यांचे मानसिकतेत सुधारणा होते आणि ते शारीरिक व मानसिकदृष्ट्या निरोगी होतात.

हॉलिस्टिक अप्रोच एक अशी कला आहे जी प्रत्येकाने शिकायला हवी. १० वर्षांपूर्वी, डॉक्टर म्हणून माझ्या प्रॅक्टिसच्या प्रारंभिक काळात, मी ३० वर्षांच्या एका व्यक्तीचा हृदयविकारामुळे अचानक मृत्यू पाहिला. त्याची पत्नी आमच्याकडे आली आणि तिने विचारले, ‘माझा नवरा का मेला?’ परंतु त्या वेळी, माझ्या वरिष्ठ डॉक्टरांसोबत मीही तिच्या या प्रश्नाचे समाधान देऊ शकलो नाही. त्यानंतर, तत्त्वज्ञान, धर्मशास्त्र, निसर्गोपचार, पर्यायी उपचार पद्धती, वैद्यकशास्त्र आणि अध्यात्मशास्त्र यांचा अभ्यास करत असताना, मला बी. एम. हेगडे यांच्या मार्गदर्शनाखाली माझ्या प्रश्नांची उत्तरे सापडली. जीवन आणि मृत्यू हे आपल्या हातात नाहीत. आपण कोणत्याही प्रकारचा आत्मक्लेश केला नाही पाहिजे, कारण यामुळे आपणच अडचणीत येऊ शकतो. डॉक्टरांचा आणि रुग्णांचा विश्वास तोडण्याच्या बाबतीत आपण असा दावा करू नये की आपणच रुग्णाला वाचवले आहे. जीवन आपल्याला जे देते ते स्वीकारले पाहिजे, आणि नंतर आपल्या रुग्णांना आणि त्यांच्या कुटुंबियांना हे स्वीकारण्यासाठी समजून सांगायला पाहिजे.

आपल्या गावातून बाहेर जाऊन दुसऱ्या ठिकाणी जाण्यापेक्षा, गावकऱ्यांच्या आरोग्याची काळजी घेणं, त्यांचं कल्याण करणं आणि त्यांची सेवा करणे यालाच त्यांनी महत्त्व दिलं. माझ्या आईवडिलांचा विश्वास होता की, हे त्यांच्या जीवनाचं कर्तव्य आहे, ज्यासाठी देवाने त्यांना निवडलं आहे. हा वारसा पुढे चालू ठेवण्यासाठी त्यांनी मला देखील डॉक्टर बनवले.

प्रत्येकाला आयुष्याच्या कोणत्या ना कोणत्या वळणावर मार्गदर्शकाची गरज असते. जर जीवन जगणे ही एक कला आहे, शास्त्र आहे तर तेथे मग गुरु हा असलाच पाहिजे. संत ज्ञानेश्वर माउलींनी देखील गुरुचे महात्म्य त्यांच्या एक अभंगाद्वारे सांगितलेले आहे. ‘गुरु तेथे ज्ञान, ज्ञानी आत्मदर्शन। दर्शनी समाधान, आथी जैसे।‘ असे हे गुरु, मार्गदर्शक असतील तर आपला जीवनाचा प्रवास सोपा होतो आणि लवकर इच्छित ध्येय साध्य होते.

जेव्हा जेव्हा आपण एखाद्या रोगमुक्तीचा विचार करतो तेव्हा आपले प्रयत्न हे संपूर्ण आत्मविश्वासाने असले पाहिजे. तिथे किंतु परंतुला जागा नसावी आणि अर्धवट प्रयत्न करून आपले काम होणार नाही. त्यासाठी आपल्याला सकारात्मक मानसिकता असणे खूप गरजेचे आहे. डायबिटीस रिव्हर्स करण्यासाठी सर्वात महत्वाचा फॉर्म्युला म्हणजे मन आहे यासाठी आपल्याला डायबिटीस बद्दल सकारात्मक दृष्टीकोन असणे आवश्यक आहे.

मी डॉ. भाग्येश कुलकर्णी, एक प्रख्यात प्रिव्हेंटिव्ह कार्डिओ-डायबेटोलॉजिस्ट, समग्र आणि सशक्त आरोग्याच्या दिशेने मार्गदर्शन करत आहे. माझ्या नाविन्यपूर्ण, सर्वांगीण आणि सहानुभूतीपूर्ण दृष्टिकोनाने हजारो लोकांना निरोगी, आनंदी जीवन जगण्याची संधी दिली आहे. “डायबिटीज फ्री फॉरएव्हर प्रोग्राम” हे एक क्रांतिकारी आणि प्रभावी उपाय आहे, ज्याद्वारे मधुमेह, थायरॉईड, हृदयविकार, संधिवात, पचनविकार आणि इतर जीवनशैली-संबंधी विकारांचे निवारण करण्यात आले आहे. या प्रणालीने अनेक लोकांचे जीवन बदलले आहे आणि त्यांच्या आरोग्याच्या मार्गावर एक नवीन उमेद निर्माण केली आहे.

अनेक संशोधनांनुसार उपवासाची आरोग्य सुधारण्यात आणि आयुर्मान वाढवण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे. योग्य पद्धतीने केलेला अखंड उपवास तुमच्या शरीराला संपूर्णपणे रीसेट करण्यास मदत करतो. या प्रक्रियेमध्ये खाण्याच्या सवयींमध्ये बदल घडवून आणण्यासाठी आणि आवश्यक पोषणावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी एक संधी उपलब्ध होते. उपवास केल्याने शरीरातील अनावश्यक तत्त्वे बाहेर पडतात, ऊर्जा पातळी वाढते आणि एकंदरीत आरोग्य सुधारते. त्यामुळे उपवासाची योग्य पद्धत वापरणे आणि त्याच्या आवश्यकतेची जाणीव ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

जेव्हा डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींना ते कोणत्या प्रकारच्या व्यायाम पद्धतीचे पालन करतात याबद्दल प्रश्न विचारण्यात आला तेव्हा त्यांच्यापैकी जवळजवळ ६०% लोकांनी ‘चालणे’ असे उत्तर दिले. हा केवळ आपल्या देशातच नाही तर जगभरात एक सामान्य समज आहे. डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींसाठी योग्य व्यायामाची निवड अत्यंत महत्त्वाची आहे. अनेक अभ्यासांनुसार चालणे हे सर्वात सामान्य आणि सोपी व्यायाम पद्धत आहे ज्यामुळे रक्तातील साखरेचा स्तर नियंत्रित ठेवण्यात मदत होते. साधारणत डायबिटीसच्या रुग्णांना प्रतिदिन किमान ४५ मिनिटे चालण्याची शिफारस केली जाते.

झोप आणि जेवण यामध्ये किमान तीन ते चार तासांचे अंतर ठेवणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुमची पचनशक्ती व्यवस्थित कार्य करते आणि तुम्हाला अधिक गुणकारी विश्रांती मिळते. झोपण्यापूर्वी ठराविक प्रमाणात पाणी पिणे देखील आवश्यक आहे ज्यामुळे तुमचे शरीर हायड्रेटेड राहते.