जेव्हा डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींना ते कोणत्या प्रकारच्या व्यायाम पद्धतीचे पालन करतात याबद्दल प्रश्न विचारण्यात आला तेव्हा त्यांच्यापैकी जवळजवळ ६०% लोकांनी ‘चालणे’ असे उत्तर दिले. हा केवळ आपल्या देशातच नाही तर जगभरात एक सामान्य समज आहे. डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींसाठी योग्य व्यायामाची निवड अत्यंत महत्त्वाची आहे. अनेक अभ्यासांनुसार चालणे हे सर्वात सामान्य आणि सोपी व्यायाम पद्धत आहे ज्यामुळे रक्तातील साखरेचा स्तर नियंत्रित ठेवण्यात मदत होते. साधारणत डायबिटीसच्या रुग्णांना प्रतिदिन किमान ४५ मिनिटे चालण्याची शिफारस केली जाते.

झोप आणि जेवण यामध्ये किमान तीन ते चार तासांचे अंतर ठेवणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुमची पचनशक्ती व्यवस्थित कार्य करते आणि तुम्हाला अधिक गुणकारी विश्रांती मिळते. झोपण्यापूर्वी ठराविक प्रमाणात पाणी पिणे देखील आवश्यक आहे ज्यामुळे तुमचे शरीर हायड्रेटेड राहते.

तुम्ही तुमचे आयुष्यही बदलू शकता जेव्हा आपण चर्चा केलेल्या सर्व गोष्टी तुम्ही पाळल्या आणि लक्षात ठेवल्या तर आणि तुमचा डायबिटीसही बरा होईल. आपण चर्चा केलेल्या सर्व गोष्टी करण्यासाठी आणि आम्ही ज्या समस्यांबद्दल बोललो त्या सर्व समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी ‘डायबिटीस फ्री फॉरएव्हर’ मध्ये तुम्हाला एक समग्र असा दृष्टीकोन मिळेल. माझे आणि माझ्या टीमचे १ कोटीहून अधिक डायबिटीस रुग्णांना बरे करण्याचे उद्दिष्ट आहे आणि त्यानंतरही डायबिटीस हा भूतकाळात जमा होत नाही तोपर्यंत आमचे प्रयत्न सुरूच राहतील. येथे आमच्या काही डीएफएफ विजेत्यांचा आरोग्य पुनर्प्राप्तीचा प्रवास आणि केस स्टडीज आहेत जेणेकरून तुम्ही विश्वास ठेवू शकता की तुम्ही तुमचे जीवन ‘डायबिटीस फ्री फॉरएव्हर’ सह बदलू शकता.

५००० हून अधिक बरे झालेल्या रूग्णांसह आम्ही डायबिटीस रिव्हर्सलबद्दल जागरुकता पसरवण्यासाठी आणि लोकांना या विकारांपासून मुक्त करणारी नैसर्गिक जीवनशैली साध्य करण्यास मदत करण्यासाठी प्रयत्न करत आहोत. आमच्या डायबिटीस रिकव्हरी प्रोग्रामने लोकांना त्यांच्या दैनंदिन औषधोपचार, आहारातील निर्बंध आणि या विकारांमुळे येणारी चिंता यापासून यशस्वीरित्या मुक्त केले आहे आणि त्यांना त्यांच्या जीवनात सकारात्मकता आणि निरोगी आरोग्य मिळवण्यास मदत केलेली आहे.

माझ्या प्रॅक्टिस मध्ये अनेक डायबिटीस रुग्णांवर उपचार करत असताना माझा जो या रुग्णांच्या बाबतीत अनुभव होता तो म्हणजे ते निराश नसतात पण ते उदासीन असतात. “हे सर्व माझ्या बाबतीतच का घडले किंवा मीच का? अशा तक्रारी स्वतःबद्दल ते करत असतात. जेव्हा मी डायबिटीस च्या रुग्णांवर उपचार करायला सुरुवात केली, तेव्हा सुरुवातीला उपचार फारसे यशस्वी होत नव्हते आणि जे परिणाम हवे होते ते येत नव्हते किंवा आले तर फार उशिरा येत होते. मी याचे कारण शोधण्याचा प्रयत्न केला; हे का होत आहे? म्हणून मी या माझ्या रूग्णांवर संशोधन आणि सर्वेक्षण सुरू केले, तेव्हा माझ्या लक्ष्यात आले की ते गोंधळलेले आहेत. सर्वात महत्वाचे म्हणजे त्यांच्याकडे प्रेरणेचा अभाव आहे. स्वतः मधे काही सकारात्मक बदल होत आहे की नाही याबद्दल शंका आणि गोंधळामुळे ते औषधोपचार आणि सल्ले नीट पाळू शकत नाहीत आणि महत्वाचा मुद्दा असा की त्यांची या प्रक्रियेवर विश्वासाच्या बाबतीत कमतरता दिसून आली.

सकाळी उठल्यापासून रात्री झोपेपर्यंत आपली ही चिडचिड, तोच प्रश्न आपण पुन्हा पुन्हा स्वतःला विचारतो. स्वतःला दोष देण्याऐवजी आणि हे प्रश्न विचारण्याऐवजी आपण स्वतः ला विचारले पाहिजे की यश म्हणजे काय आणि खरे यशस्वी लोक कोण आहेत? माझ्या मते खरे यशस्वी लोक ते आहेत जे समोर येणारे प्रश्न किंवा समस्या सोडवण्याकडे त्यांचा कल असतो स्वतःला दोष देऊन आत्मक्लेश करून घेऊन वेळ वाया घालवण्यात या लोकांना रस नसतो.

माझ्या प्रॅक्टिस मध्ये अनेक डायबिटीस रुग्णांवर उपचार करत असताना माझा जो या रुग्णांच्या बाबतीत अनुभव होता तो म्हणजे ते निराश नसतात पण ते उदासीन असतात. “हे सर्व माझ्या बाबतीतच का घडले किंवा मीच का? अशा तक्रारी स्वतःबद्दल ते करत असतात. जेव्हा मी डायबिटीस च्या रुग्णांवर उपचार करायला सुरुवात केली, तेव्हा सुरुवातीला उपचार फारसे यशस्वी होत नव्हते आणि जे परिणाम हवे होते ते येत नव्हते किंवा आले तर फार उशिरा येत होते. मी याचे कारण शोधण्याचा प्रयत्न केला; हे का होत आहे? म्हणून मी या माझ्या रूग्णांवर संशोधन आणि सर्वेक्षण सुरू केले, तेव्हा माझ्या लक्ष्यात आले की ते गोंधळलेले आहेत. सर्वात महत्वाचे म्हणजे त्यांच्याकडे प्रेरणेचा अभाव आहे. स्वतः मधे काही सकारात्मक बदल होत आहे की नाही याबद्दल शंका आणि गोंधळामुळे ते औषधोपचार आणि सल्ले नीट पाळू शकत नाहीत आणि महत्वाचा मुद्दा असा की त्यांची या प्रक्रियेवर विश्वासाच्या बाबतीत कमतरता दिसून आली.

डायबिटीस नियंत्रणाचा संपूर्ण आधार योग्य आणि सकारात्मक अशी मानसिकता आहे. बरेच लोक, किंवा बरेच डॉक्टर, त्यांच्या रूग्णांच्या कल्याणासाठी किंवा त्यांच्या आरोग्यात योगदान देण्यासाठी त्यांच्या पद्धतींद्वारे काही मार्ग निवडण्यासाठी मदत करतात ज्यामुळे त्यांना केवळ पैसेच मिळत नाहीत तर अनेक रुग्णाकडून आशीर्वाद देखील मिळतात. डॉक्टर म्हणून, तुमचे ध्येय तुमच्या पेशंटला पुढील १५ ते २० दिवसांत फॉलो-अपसाठी येण्यास सांगणे नसून; तुमचे ध्येय रुग्णांवर उपचार करणे, त्यांच्या आयुष्यातील वेदना कमी करणे असले पाहिजे. तसेच लोकांच्या आयुष्यात सकारात्मक बदल आणि आरोग्यरूपी मदत करत असताना रुग्णांना त्या आजाराबाबत ची भीती दूर करणे आणि शिक्षण देणे जेणेकरून त्यांना पुन्हा कधीही डॉक्टरांकडे जावे लागणार नाही असे असले पाहिजे.

डायबिटीसच्या दृष्टीने ‘नियंत्रण’ हा शब्द वाळवंटातील मृगजळासारखा आहे. ‘डायबिटीस नियंत्रित करणे ‘हा एक गैरसमज आहे. जेव्हा तुमचा प्रयत्न हा डायबिटीस बरा कसा होईल असा असेल आहे, तेव्हा तुम्हाला त्या दृष्टीने नक्कीच मार्ग सापडतील.

मधुमेह हा दुर्धर आजार समजला जातो आणि आजकाल त्याचे प्रमाण पण खूप वाढले आहे स्वतःला किंवा कुटुंबात कुणाला मधुमेह झाला हे ऐकून च काही लोकांना धड़की भरते. आणि मग फक्त पारंपरिक उपचार तसेच औषधोपचाराचा मार्ग निवडला जातो. मधुमेहावर उपाय करताना कुठेतरी पारंपरिक उपचारांच्या पालिकड़े जाऊन त्यावर विचार करण्याची गरज आहे.