Ayaj Pathan

आपल्या शरीरातील आतड्यांचं महत्त्व बहुतेक लोकांना कधीच कळत नाही. हे आपल्या पोषणतत्त्वांचे मुख्य प्रवेशद्वार आहेत. जेव्हा आपण अन्न घेतो, तेव्हा पचनसंस्था ते पचवते आणि आतडे त्या अन्नातील सर्व आवश्यक पोषक द्रव्ये शोषून घेतात. परंतु, जर आतडे स्वच्छ राहिली नाहीत , तर ती खराब घटक आणि विषारी द्रव्ये आपल्या रक्तात शोषून घेतात, जे आरोग्याच्या विविध समस्यांना जन्म देतात. गळती आतडं किंवा आतड्यात अडकलेले अन्न सूक्ष्मजंतूंना प्रोत्साहन देतात, जे विविध रोगांचा कारणीभूत ठरू शकतात. यामुळे, डॉक्टर रुग्णांच्या आहारात सतत बदल करतात, कारण त्यांना पचनसंस्थेचे कार्य सुधारायचे असते. चांगलं पचन म्हणजे निरोगी शरीर. जेव्हा आपली पचनसंस्था सुस्थितीत असते, तेव्हा आपलं शरीर सर्व दृष्टीने कार्यक्षम राहते.

मी डॉ. भाग्येश कुलकर्णी, एक प्रख्यात प्रिव्हेंटिव्ह कार्डिओ-डायबेटोलॉजिस्ट, समग्र आणि सशक्त आरोग्याच्या दिशेने मार्गदर्शन करत आहे. माझ्या नाविन्यपूर्ण, सर्वांगीण आणि सहानुभूतीपूर्ण दृष्टिकोनाने हजारो लोकांना निरोगी, आनंदी जीवन जगण्याची संधी दिली आहे. “डायबिटीज फ्री फॉरएव्हर प्रोग्राम” हे एक क्रांतिकारी आणि प्रभावी उपाय आहे, ज्याद्वारे मधुमेह, थायरॉईड, हृदयविकार, संधिवात, पचनविकार आणि इतर जीवनशैली-संबंधी विकारांचे निवारण करण्यात आले आहे. या प्रणालीने अनेक लोकांचे जीवन बदलले आहे आणि त्यांच्या आरोग्याच्या मार्गावर एक नवीन उमेद निर्माण केली आहे.

अनेक संशोधनांनुसार उपवासाची आरोग्य सुधारण्यात आणि आयुर्मान वाढवण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे. योग्य पद्धतीने केलेला अखंड उपवास तुमच्या शरीराला संपूर्णपणे रीसेट करण्यास मदत करतो. या प्रक्रियेमध्ये खाण्याच्या सवयींमध्ये बदल घडवून आणण्यासाठी आणि आवश्यक पोषणावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी एक संधी उपलब्ध होते. उपवास केल्याने शरीरातील अनावश्यक तत्त्वे बाहेर पडतात, ऊर्जा पातळी वाढते आणि एकंदरीत आरोग्य सुधारते. त्यामुळे उपवासाची योग्य पद्धत वापरणे आणि त्याच्या आवश्यकतेची जाणीव ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

जेव्हा डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींना ते कोणत्या प्रकारच्या व्यायाम पद्धतीचे पालन करतात याबद्दल प्रश्न विचारण्यात आला तेव्हा त्यांच्यापैकी जवळजवळ ६०% लोकांनी ‘चालणे’ असे उत्तर दिले. हा केवळ आपल्या देशातच नाही तर जगभरात एक सामान्य समज आहे. डायबिटीस असलेल्या व्यक्तींसाठी योग्य व्यायामाची निवड अत्यंत महत्त्वाची आहे. अनेक अभ्यासांनुसार चालणे हे सर्वात सामान्य आणि सोपी व्यायाम पद्धत आहे ज्यामुळे रक्तातील साखरेचा स्तर नियंत्रित ठेवण्यात मदत होते. साधारणत डायबिटीसच्या रुग्णांना प्रतिदिन किमान ४५ मिनिटे चालण्याची शिफारस केली जाते.

झोप आणि जेवण यामध्ये किमान तीन ते चार तासांचे अंतर ठेवणे हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. यामुळे तुमची पचनशक्ती व्यवस्थित कार्य करते आणि तुम्हाला अधिक गुणकारी विश्रांती मिळते. झोपण्यापूर्वी ठराविक प्रमाणात पाणी पिणे देखील आवश्यक आहे ज्यामुळे तुमचे शरीर हायड्रेटेड राहते.

जगात खाण्याबद्दल दोन प्रकारचे दृष्टिकोन आहेत: एक म्हणजे काही लोक खाण्यासाठी जगतात आणि दुसरा म्हणजे काही लोक जगण्यासाठी खातात. जर तुम्ही खाण्यासाठी जगणाऱ्यांमध्ये असाल तर तुम्हाला हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की जगण्यासाठी खाणे ही निसर्गाने केलेली एक पद्धतशीर व्यवस्था आहे. आपल्या आहाराची निवड, खाण्याची पद्धत आणि खाण्याची वेळ यांचा आपल्या जीवनशैलीवर आणि मानसिकतेवर थेट परिणाम होतो.
तुम्ही तुमच्या मनाच्या मोहांवर नियंत्रण कसे ठेवू शकता?

जगात खाण्याबद्दल दोन प्रकारचे दृष्टिकोन आहेत: एक म्हणजे काही लोक खाण्यासाठी जगतात आणि दुसरा म्हणजे काही लोक जगण्यासाठी खातात. जर तुम्ही खाण्यासाठी जगणाऱ्यांमध्ये असाल तर तुम्हाला हे लक्षात ठेवणे आवश्यक आहे की जगण्यासाठी खाणे ही निसर्गाने केलेली एक पद्धतशीर व्यवस्था आहे. आपल्या आहाराची निवड, खाण्याची पद्धत आणि खाण्याची वेळ यांचा आपल्या जीवनशैलीवर आणि मानसिकतेवर थेट परिणाम होतो.
तुम्ही तुमच्या मनाच्या मोहांवर नियंत्रण कसे ठेवू शकता?

आपण मानव भावनिक प्राणी आहोत, आणि आपल्या भावना सतत बदलत राहतात. काही लोक भावनिकदृष्ट्या कमकुवत असतात तर काही मजबूत. रुग्णांच्या बाबतीत अनेकवेळा त्यांच्या भावनिक पातळी कमी असते, ज्यामुळे त्यांच्या उपचार प्रक्रियेवर परिणाम होतो. एक डॉक्टर म्हणून मला त्यांच्या समस्या समजून घेणे आवश्यक आहे, जेणेकरून मी त्यांना योग्य उपचार देऊ शकेल. रुग्णांच्या भावनात्मक स्वास्थ्याकडे लक्ष देणे वैद्यकीय विज्ञानाचे मूलभूत तत्व आहे. त्यामुळेच औषधोपचारांच्या पलीकडे जाऊन त्यांच्या भावनात्मक गरजांची समज आवश्यक आहे ज्यामुळे त्यांची आरोग्यवृद्धी आणि मानसिक शांती साधता येईल.

लहानपणापासून आपल्या पालकांनी आपल्याला जे काही अन्न दिले आहे ते आपल्या जीवनातील सर्वोत्तम अन्न आहे. आपल्याला लहानपणापासून मिळालेल्या अन्नातून आपल्या शरीराचे पोषण होत असते. परंतु जसे-जसे आपण मोठे होत जातो, तसतसे आपल्याला बाजारात उपलब्ध असलेल्या विविध प्रकारच्या अन्नाशी संपर्क येऊ लागतो, होय, हे बरोबर आहे, जसे आपल्याला माहित आहे की रेस्टॉरंट्स आणि इतर फूड आउटलेटमध्ये सर्वत्र त्यांच्या खाद्यपदार्थांचे पोस्टर्स आहेत. यामुळे आपल्या मनाला त्यांच्याकडून अधिक खाण्याचा मोह होतो. असे नाही की बाहेर सेवा देणारे प्रत्येक रेस्टॉरंट अस्वास्थ्यकर अन्न पुरवत आहे. माझा हेतु कोणत्याही रेस्टॉरंट मालकाला दुखावण्याचा किंवा त्यांच्या व्यवसायावर परिणाम करण्याचा नाही. परंतु विज्ञान आणि तथ्यांवर आधारित शिक्षण सादर करण्याच्या माझ्या कल्पनेमुळे माझ्या वाचकांना त्यांच्यासाठी काय योग्य आणि काय अयोग्य आहे हे समजण्यास मदत होईल.

आजच्या युगात आध्यात्मिक जीवनाची महत्ता काही प्रमाणात कमी झाल्याप्रमाणे दिसत आहे. पूर्वीच्या काळी, ज्या वेळी लोक आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आध्यात्मिकतेला मानत, आज तशी स्थिती दिसत नाही. आपल्याला आपले अंतर्मन समजून आणि त्याच्याशी जोडून राहायचे असेल, तर विविध साधने आणि संसाधनांची आवश्यकता आहे. पण एकच प्रक्रिया किंवा पद्धत आजच्या पिढीला योग्य ठरू शकत नाही. प्रत्येकाला त्याच्या जीवनाचा आनंद घेण्यासाठी विविध मार्ग असू शकतात, पण त्यात अनेक जबाबदाऱ्या आणि समस्यांचा सामना करावा लागतो. प्राचीन काळात, आरोग्याच्या समस्यांची अनुपस्थिती होती. तेव्हा लोक सरासरी १०० वर्षांपेक्षा अधिक जगत. यामागे त्यांचे निसर्गाशी घनिष्ठ नाते होते. त्यांच्या दिनचर्येत साधेपण आणि अनुशासन होते. प्रत्येक व्यक्ती सूर्योदयापूर्वी उठून, प्रकृतीला ताजेतवाने करणारी शारीरिक क्रिया करत असे आणि रात्री लवकर झोपायचे. त्या काळातील लोकांना शारीरिक, मानसिक आणि आध्यात्मिक ताणाचा सामना करावा लागत नसे. त्यांची जीवनशैली तणावमुक्त आणि साधी होती. त्यांच्यासाठी ‘तणाव’ ही संकल्पना अस्तित्वातच नव्हती. त्यांचे जीवन आध्यात्मिकतेशी सुसंगत आणि दैवी साधनेसह होते. त्यांचा विश्वास होता की, त्यांचं प्रत्येक कर्म हे धर्माचा भाग आहे आणि त्यावर त्यांचे लक्ष केंद्रीत होते. त्यांच्या धार्मिक प्रथांनी त्यांना एक सकारात्मक दृषटिकोन आणि संतुष्टी दिली, ज्यामुळे ते जीवनाच्या प्रत्येक क्षणाला अनुभवत आणि आनंद घेत होते. ते लोक भक्तीमार्गाचा अवलंब करत आणि धार्मिक प्रथा या सर्वोच्च प्राधान्यावर होत्या.